วิญญาณของพ่อช้างและแม่ย่าคงกำหนดเวลายากนัก เพราะเวลาของเทพารักษ์ยาวนานนักเมื่อเทียบกับวันเวลาของมวลมนุษย์ แต่ไม่ว่าจะอย่างไรทุกอย่างต้องเปลี่ยนแปลง หากแม่ย่ายังคงอยู่ก็เป็นนักปฏิบัติธรรมผู้ญาณวิถีคนหนึ่ง เพราะความทุกข์ที่เกิดจากความรักนั่นเองเป็นพลังให้เธอมีกำลังใจและดำรงวิถีสู่การปฏิบัติโดยไม่ตั้งใจ แม่ย่าจึงเป็นเหมือนเทพธิดาบนสรวงสวรรค์มากกว่าที่จะเป็นสาวชาวบ้านธรรมดา เพราะในจินตานาการที่ได้พบแม่ย่ายังคงสวยเหมือนเทพธิดาทุกครั้ง ไม่เคยมีครั้งใดที่จะมีลักษณะเป็นสาวชาวบ้านเลย
ค้างคาวที่นี่มีจำนวนมากจนพืชไร่ของชาวบ้านถูกทำลายเป็นแถบๆ แต่ธรรมชาติก็ทดแทนด้วยธรรมชาติเหมือนนกรู้เพราะค้างคาวส่วนมากจะออกหากินในถิ่นไกล ใกล้ๆถ้ำพืชไร่มักไม่ถูกทำลาย แต่จะมีผลในรัศมีประมาณ 10 กิโลเมตรขึ้นไป
จากวันนั้นเป็นต้นมาข่าวการบอกหวยแม่นเริ่มถูกกระพือโดย “ชาวบ้านใกล้วัด” คนนั้นเก็บความลับไว้ไม่อยู่ พอเมาได้ที่ก็เที่ยวประกาศไปทั่ว ชาวบ้านต่างทยอยมาเยี่ยมไข้ (ที่จริงมาขอหวย)ทุกวันๆละหลายคน จนพระหนุ่มแทบไม่มีเวลา จึงหยุดสอนหนังสือชั่วคราวพักผ่อน ไม่รับแขก ไม่พูดคุย เก็บตัวเงียบอยู่ในห้อง ยกเว้นสามเณรที่ดูแลและเจ้าอาวาสเท่านั้นที่จะเข้าออกห้องได้
วราโกเล่าเรื่องราวทั้งหมดให้เจ้าอาวาสฟัง ท่านเจ้าอาวาสเข้าใจแต่ไม่เคยเห็นเหตุการณ์แบบนี้ ดังนั้นเรื่องราวจึงเป็นเพียงสัมผัสของวราโกเพียงรูปเดียว ทำให้เกิดคำถามว่าทำไมไม่ไปเกิดกับพระรูปอื่นบ้าง ทำไมมาเจาะจงเฉพาะวราโกรูปเดียว เป็นคำถามที่ไม่มีคำตอบ
วราโกก็ตอบได้ว่าเป็นเพียงจินตนาการที่ผ่านเพียงความฝันเท่านั้น แต่มันเป็นฝันที่เหมือนจริง เงินได้มาจริงๆและการป่วยก็หายจริงๆ เวลาไปบอกคนอื่นมักไม่ถูก แต่ถ้าซื้อเองจึงจะถูก เป็นเหตุผลที่ยังหาคำตอบไม่ได้ แม่ย่านางยังคงมาให้โชคหลายครั้งและวราโกมีเงินหลายหมื่นบาทซื้อกล้องตัวหนึ่งออกเดินทางท่องเที่ยวทั่วภาคอีสาน
เหตุการณ์ที่ถ้ำเอราวัณแห่งนี้ทำให้ชีวิตของพระหนุ่มที่วางแผนไว้ก่อนว่าหลังจากเสร็จงานปฏิบัติศาสนกิจแล้วจะลาสิกขาออกไปเป็นฆราวาสตามจารีตที่บรรพบุรุษได้เคยปฏิบัติมา แต่ความฝันคือภาพลวงที่ยังไม่เป็นจริง มีเพื่อนจากเชียงใหม่เดินทางไปเที่ยวถ้ำและได้พบกันจึงได้ชวนกันออกเดินทางมุ่งหน้าสู่เชียงใหม่ ล้านนาอาณาจักรในตำนาน
วราโกจึงอำลาป่าไม้ ภูเขา เงาอดีตแห่งถ้ำเอราวัณไว้เบื้องหลังเหลือไว้แต่ความทรงจำ มุ่งหน้าขึ้นเชียงใหม่ ผู้เขียนพบกับวราโกภิกขุที่วัดป่าแห่งหนึ่งที่อำเภอเชียงดาว ท่านได้เมตตาเล่าประสบการณ์ครั้งนั้นให้ฟัง จริงหรือเท็จเป็นเรื่องเฉพาะตัวของท่าน แต่เมื่อแจ้งเจตจำนงให้ท่านทราบว่าต้องการเผยแผ่เพื่อเป็นวิทยาทาน ท่านก็มิได้ขัดข้องแต่ประการใด อนุญาตอย่างเต็มใจ เพียงแต่ขอสงวนชื่อและนามไว้เท่านั้น
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
เล่าเรื่อง
14/03/53