แม้จะไม่เคยเห็นนกอินทรีย์ตัวเป็นๆที่ยังมีชีวิตมีลมหายใจมาก่อนเลยก็ตาม แต่ก็เคยดูจากโทรทัศน์ประเภทสารคดีชีวิตของนกอินทรีย์ที่เชื่อกันว่าเป็นนกที่มีอิทธิพล มีพละกำลังแข็งแรง บินสูง หากินไกล และยังมีชีวิตยืนยาว นกอินทรีย์ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของประเทศอเมริกา หากผู้นำอเมริกาเดินทางไปทางไหนก็มักจะได้ยินคำเรียกขานว่า “พญาอินทรีย์ขยับปีก” ช่วงนี้พญาอินทรีย์กำลังแผ่กรงเล็บและขยับปีกถลาร่อนในดินแดนเอเชีย ไทย พม่า กัมพูชา
ครั้งหนึ่งที่สำนักสงฆ์พุทธบารมี เมืองไถหนาน ประเทศไต้หวัน ที่จัดประชุมสามัญประจำปีคณะสงฆ์ธรรมยุตไต้หวันฮ่องกง ปลายเดือนธันวาคม 2554 ผู้เขียนได้ถามคำถามกับเจ้าอาวาสวัดไทยในอเมริการูปหนึ่งที่เดินทางมาร่วมประชุมในครั้งนั้นด้วยว่า “ทำไมประธานาธิบดีโอบามาชนะการเลือกตั้ง” ที่ถามไปอย่างนั้นเพราะอยากรู้จริงๆ ถามเอาความรู้ และอยากหาเรื่องคุยคั้นเวลา ถามนอกเวลาประชุม ไม่ได้มีอะไรแอบแฝงอยู่เบื้องหลัง อยากฟังจากปากของผู้ที่อาศัยอยู่ในอเมริกามานานอย่างน้อยก็น่าจะเกินยี่สิบปีขึ้นไป จนกลายเป็นพลเมืองของเอมริกาไปแล้ว
หลวงพ่อได้เมตตาตอบคำถามสรุปได้ว่า “ช่วงนั้นอเมริกากำลังเป็นผู้ร้ายในสายตาของชาวโลก จากกรณีสงครามอิรัก อิหร่าน กรณีของซัดดัม ฮุสเซ็นก็ยังไม่มีคำตอบที่ชัดเจนเป็นเหมือนเงามืด ยุคนั้นประธานาธิบดีจอร์จ บุช ดำเนินการนโยบายที่แข็งกร้าว ไม่ยอมอ่อนข้อให้ใคร กำลังประกาศความยิ่งใหญ่ของอเมริกาให้ชาวโลกได้ประจักษ์ แต่ผลที่ตามมาจากนโยบายทำให้มีการสูญเสีย มีคนเสียชีวิตจำนวนมาก อเมริกากำลังหาทางเปลี่ยนจากความแข็งกร้าวเป็นความประนีประนอม โอบามาชูนโยบาย “เปลี่ยน” ครั้งใหญ่จึงถูกใจคนส่วนมาก
“อย่าลืมว่าอเมริกาถือว่าตัวเองเป็นชาติที่ยิ่งใหญ่ จะไม่ยอมก้มหัวให้ใคร แต่สำหรับโอบามามีพื้นฐานมาจากคนผิวสี จึงไม่ใช่อเมริกาที่แข็งกร้าว พร้อมที่จะคบหาและก้มหัวให้กับคนบางคนได้ เคยเห็นไหมครั้งหนึ่งที่ประเทศญี่ปุ่นโอบามาเข้าพบสมเด็จพระจักรพรรดิยังก้มหัวให้ อันแสดงออกถึงความเคารพและการยอมรับ เมื่ออเมริกันชนต้องการเปลี่ยนบทบาทของประเทศจึงเริ่มที่ผู้นำ อเมริกาไม่ค่อยพูดถึงการทำสงครามอย่างออกหน้าเหมือนอดีตแล้ว แต่ทำสงครามที่ไม่มีการประกาศ” หลวงพ่อหยุดหันมามองหน้า เหมือนกำลังจะชั่งน้ำหนักว่า ที่พูดมานี้ท่านมหาบ้านนอกตามทันหรือไม่
พระมหาบ้านนอกจึงถามต่อไปว่า “สงครามที่ไม่ประกาศคืออะไร” หลวงพ่อได้ทีเฉลยต่อไปว่า “สงครามเศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรม ที่อเมริกาต้องการให้โลกเป็น อเมริกาขายสินค้าเช่นอาวุธยุทโธปกรณ์ได้เป็นจำนวนมาก อเมริกามีบ่อน้ำมันอาจจะมากกว่าที่ตะวันออกกลางด้วยซ้ำ แต่ยังไม่นำมาใช้อย่างเต็มที่ เหมือนกับจะรอให้ประเทศอื่นๆหมดเชื้อเพลิงไปก่อนค่อยนำมาใช้ สิ่งที่อเมริกากำลังจับตามมองคือสองประเทศในทวีปเอเชียที่มีประชากรมากที่สุดในโลกคือจีนและอินเดีย อย่าลืมว่าหากสามารถขายสินค้าให้กับสองประเทศนี้ได้ หมายถึงจำนวนเงินมหาศาล สินค้าจีนบุกตลาดไปทั่วโลกโดยเน้นที่สินค้าราคาถูก ไม่ค่อยทนทานซื้อไปใช้สักพักก็ต้องเปลี่ยนใหม่ ซึ่งเหมาะกับคนในสมัยปัจจุบันที่รักง่ายหน่ายเร็ว เช่นโทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ ใช้ไปไม่นานก็ต้องเปลี่ยนใหม่ จีนผลิตสินค้าราคาถูกออกมาตีตลาดโลก ในขณะที่ประเทศทางยุโรปผลิตสินค้าดีมีคุณภาพบางอย่างซื้อครั้งเดียวใช้ได้นานยี่สิบปี ในขณะที่สินค้าจีนเปลี่ยนแล้วสี่ครั้งคือห้าปีเปลี่ยนครั้งหนึ่ง อย่าลืมว่าตามธรรมชาติของคนอเมริกาจะไม่ยอมเสียเปรียบใคร แม้ชาวโลกจะกำลังมองว่าอเมริกากำลังเสียเปรียบ แต่ก็พร้อมที่จะพลิกกลับเป็นผู้ได้เปรียบทุกครั้งที่มีโอกาส”
ตอนที่ประธานาธิบดีโอบามาชนะการเลือกตั้งได้เป็นประธานาธิบดีสมัยที่สอง ไม่มีโอกาสได้พบท่านเจ้าอาวาสรูปนั้นจึงไม่ได้ถาม หากท่านเดินทางมาร่วมงานการฝึกอบรมพระธรรมทูตไปต่างประเทศประมาณต้นปี 2556 จะได้ขอโอกาสสนทนากถาว่าด้วยการเมืองอเมริกาอีกสักครั้ง
นั่นมันเป็นเหตุการณ์ที่ผ่านมาเกือบปีแล้ว ปีนี้ประธานาธิบดีได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดีสมัยที่สอง และหลังการเลือกตั้งมีกี่วันก็เดินทางมาเยือนประเทศในแถบเอเชียเริ่มที่ไทย พม่า กัมพูชา และมีข่าวนายกรัฐมนตรีจีนก็เดินตามหลังมาในเวลาไร่เรี่ยกัน อาเซียนสิบประเทศกำลังจะรวมตัวกันเป็น “ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน” โดยกำหนดปรัชญาไว้ว่า “หนึ่งวิสัยทัศน์ หนึ่งอัตลักษณ์ หนึ่งประชาคม” หากนับจำนวนประชากรรวมกันก็มากกว่า 500 ล้านคน เป็นอันสามของโลก หากขายสินค้าในกลุ่มประชาคมนี้ได้ย่อมเป็นโอกาสที่มหาอำนาจทั้งหลายต่างกำลังจ้องมองอย่างตาไม่กระพริบ
ยังมีญี่ปุ่นและหลีใต้ที่แผ่ขยายกำลังการผลิตสินค้าส่งขายไปทั่วโลก ทั้งรถยนต์ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ รถยนต์ญี่ปุ่นนั่นก็ขายไปทั่วโลก โทรศัพท์มือถือสัญชาติเกาหลีก็มีคุณภาพดี กำลังตีตลาดไปทั่วโลกเหมือนกัน ปีหนึ่งออกมาหลายรุ่น มีทางเลือกสำหรับผู้บริโภค หากชาติในเอเชียรวมกันได้ก็จะหลายเป็นมหาอำนาจใหม่ขึ้นมา
ในวันที่ประธานาธิบดีโอบามามาเยือนไทยนั้น กระแสข่าวจากหนังสือพิมพ์เดลินิวส์(ฉบับวันที่ 18 พฤศจิกายน 2555) สรุปว่า “นายกรัฐมนตรีไทยกล่าวถึงเรื่องการค้าการลงทุนนั้นทั้งสองประเทศเห็นตรงกันว่าควรสร้างงานให้คนไทยและสหรัฐร่วมกัน อีกทั้งยังมีความเป็นห่วงและให้ความสำคัญในกลุ่มการค้าหลายด้าน ทั้งเรื่องความมั่นคง อาหาร และพลังงาน ส่วนการเจรจาความตกลงหุ้นส่วนยุทธศาสตร์เศรษฐกิจเอเชียแปซิฟิก (ทีพีพี) นั้น ไทยจะดำเนินการตามกรอบกฎหมายในประเทศ นอกจากนี้จะร่วมมือในการต่อต้านการใช้อาวุธร้ายแรง รวมถึงร่วมมือกันแก้ปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติ การค้ามนุษย์ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ
ด้านนายบารัค โอบามา แถลงว่า “การเดินทางมาเยือนประเทศไทยไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นความตั้งใจที่จะมาเยือนหลังจากได้รับชัยชนะการเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี โดยรู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่งในการเข้าเฝ้าฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงเป็นผู้นำด้านสติปัญญาและความมีศักดิ์ศรีที่แสดงถึงเอกลักษณ์ เอกภาพของประเทศไทย รวมถึงรู้สึกภูมิใจที่ได้ยืนเคียงข้างผู้นำประเทศที่มาจากการเลือกตั้งด้วยระบอบประชาธิปไตย โดยสหรัฐจะกระชับความรู้ความมั่นคงในการปราบปรามยาเสพติด การค้ามนุษย์ สร้างความปลอดภัยทางเรือและปราบปรามโจรสลัดอย่างจริงจัง
ประธานาธิบดีสหรัฐ กล่าวอีกว่า ส่วนด้านเศรษฐกิจนั้น สหรัฐเตรียมที่จะขยายการลงทุนให้มากยิ่งขึ้นในประเทศไทย เน้นความร่วมมือด้านสาธารณสุขในการผลิตวัคซีนโรคเอดส์ โรคไข้มาลาเรีย รวมถึงการให้การศึกษาการสร้างอำนาจให้แก่เด็กและสตรีในอนาคตด้วย ทั้งนี้ในโอกาสที่มาเยือนภูมิภาคเอเชียและเลือกไปพม่าด้วยนั้น ไม่ได้ไปแสดงออกถึงการสนับสนุนเอกภาพของรัฐบาล แต่ไปเยือนในฐานะที่ประเทศเปิดรับระบอบประชาธิปไตย และหลังจากเหตุการณ์ในอัฟกานิสถานก็ทำให้เห็นว่าภูมิภาคเอเชียมีความสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจโลกต่อไป”
ดูข่าวประธานาธิบดีโอบามาเข้าพบกับผู้นำทั้งสามประเทศคือไทย พม่า และกัมพูชาแล้ว เหมือนกำลังเห็นนกอินทรีย์กำลังถลาร่อนหุบปีกโฉบลงจากฟากฟ้า พร้อมที่จะตะครุบเหยื่อที่หลบซ่อนอยู่ในพงหญ้า กำลังสงสัยในใจอยู่ว่า “การที่ประธานาธิบดีโอบามาเดินทางมาเยือนเอเชียในครั้งนี้ กำลังเล่นบทอะไร อเมริกากำลังดำเนินนโยบายอะไรและกำลังอยากได้อะไรจากดินแดนแถบนี้” ในพงหญ้าแห่งเอเชียมีอะไรที่จะเป็นเหยื่อของพญาอินทรีย์
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
20/11/55
หมายเหตุ: ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต