งานเทศมหาชาติวัดมัชฌันติการาม ทางวัดได้มอบหมายให้คณะครู นักเรียนโรงเรียนพระปริยัติธรรมวัดมัชฌันติการามเป็นคณะผู้ดำเนินการ เริ่มตั้งแต่พิมพ์ซองบอกบุญ แจ้งข่าว ประชาสัมพันธ์งาน นิมนต์พระนักเทศน์ จัดสถานที่ จัดเตรียมอาหาร ต้อนรับญาติโยมผู้มาร่วมทำบุญ โดยมีเจ้าอาวาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาสเป็นที่ปรึกษา พิมพ์ซองไม่มากแจ้งข่าวแก่ญาติโยมที่มาวัดฟังธรรมในธรรมสวนะก็เกือบหมดแล้ว งานจัดไม่ใหญ่โตอะไร แม้ว่าชื่องานจะยิ่งใหญ่นั่นคือ “มหาชาติ”มีวัตถุประสงค์ในการจัดจัดงานสองข้อคือเพื่อรักษาประเพณีการเทศน์มหาชาติให้คงอยู่คู่กับวัฒนธรรมไทยต่อไป อีกประการหนึ่งคือเพื่อหาทุนเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาของสำนักศานศึกษาวัดมัชฌันติการาม
เช้านี้อากาศดีฝนไม่ตก แดดกำลังอุ่น ครูใหญ่สำนักศาสนศึกษาวัดมัชฌันติการาม ออกจากพระอุโบสถหลังทำวัตรเช้าเสร็จ เดินผ่านศาลาหน้าวัดเห็นมีโยมหลายคนกำลังจับกลุ่มสนทนากันอยู่จึงแวะเข้าไปตามความเคยชิน ในคนกลุ่มนั้นมีโยมคนหนึ่งเอ่ยถามขึ้นว่า “หลวงตาฯ คะโยมอยากเป็นเจ้าภาพเทศน์มหาชาติ แต่ไม่รู้ว่าจะเป็นเจ้าภาพกัณฑ์ไหนดี แนะนำโยมด้วย โยมตั้งใจว่าจะมาร่วมงามและจะพยายามฟังเทศน์ตั้งแต่กัณฑ์แรกจนถึงกัณฑ์สุดท้าย ไม่รู้ว่าจะใช้เวลานานเท่าไหร่ โยมจะได้บำเพ็ญทานบารมีเพื่อที่จะได้ไปเกิดในในศาสนาของพระศรีอาริยเมตไตรย์ การเป็นเจ้าภาพกัณฑ์เทศน์ต้องทำอย่างไรบ้างเจ้าคะ” แม้จะเป็นครูใหญ่ฯ แต่ชาวบ้านก็มักจะเรียกติดปากว่า "หลวงตา"
หลวงตาฯจึงบอกว่า “ถามทีละข้อก็ได้ใจเย็นๆ อยากเป็นเจ้าภาพกัณฑ์ไหนก็ได้ ถือเวลาสะดวกเป็นเกณฑ์ หากมาทันตอนไหนพระกำลังเทศน์กัณฑ์อะไรก็ถวายกัณฑ์นั้นเลย หากอยากรู้ว่าถวายกัณฑ์ไหนได้บุญอย่างไรนั้น บังเอิญอาตมาพึ่งได้ข้อมูลจำเขามาเหมือนกัน ตามคติของคนโบราณได้แสดงอานิสงส์ของการเป็นเจ้าภาพมหาชาติในแต่ละกัณฑ์ดังนี้
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์ทศพร ผู้ใดบูชากัณฑ์ทศพรจะได้อานิสงส์คือจะได้รับทรัพย์สมบัติดังปรารถนา ถ้าเป็นสตรีจะได้สามีเป็นที่ชอบเนื้อเจริญใจถ้าเป็นบุรุษจะได้ภรรยาเป็นที่ต้องประสงค์ ทั้งจะได้บุตรหญิงชายเป็นคนว่านอนสอนง่ายมีรูปกายงดงามมีความประพฤติดีกิริยาวาจาเรียบร้อยทุกประการ
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์หิมพานต์ ผู้ใดบูชากัณฑ์หิมพานต์ จะได้อานิสงส์คือย่อมได้ในสิ่งที่ปรารถนาทุกประการ ครั้นตายไปแล้วจะได้ไปบังเกิดในสุคติโลกสวรรค์ เสวยสมบัติอันโอฬาร มีบริวารแวดล้อมบำรุงบำเรออยู่เป็นนิจ ครั้นจุติจากสวรรค์แล้วจะลงมาเกิดในตระกูลขัตติยะมหาศาลหรือตระกูลพราหมณ์มหาศาลอันบริบูรณ์ด้วยทรัพย์ศฤงคาร บริวารมากมายนานาประการ เช่นโค กระบือ ช้าง ม้า รถ ยานพาหนะ นับประมาณมิได้ประกอบด้วยความสุขกายสบายใจทุก ๆ อิริยาบถ
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์ทานกัณฑ์ ผู้ใดบูชากัณฑ์ทานกัณฑ์ จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะบริบูรณ์ด้วยแก้วแหวนเงินทอง ทาส ทาสี และสัตว์สองเท้าสี่เท้า ครั้นตายแล้วจะได้ไปเกิดในฉกามาพจรสวรรค์ มีนางเทพอัปสรแวดล้อมมากมาย เสวยสุขอยู่ในปราสาทแล้วด้วยแก้วเจ็ดประการ
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์วนปเวสน์ ผู้ใดบูชากัณฑ์วนปเวสน์ จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้รับความสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า จะได้เป็นบรมกษัตริย์ในชมพูทวีปเป็นผู้ทรงปรีชา เฉลียวฉลาด สามารถปราบอริราชศัตรูให้ย่อยยับไป
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์ชูชก ผู้ใดบูชากัณฑ์ชูชก จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้บังเกิดในตระกูลกษัตริย์ ประกอบด้วยสมบัติอันงดงามกว่าชนทั้งหลายจะเจรจาปราศรัยก็ไพเราะเสนาะโสต แม้จะได้สามีภรรยาและบุตรธิดา ก็ล้วนแต่มีรูปทรงงดงามสอนง่าย
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์จุลพน ผู้ใดบูชากัณฑ์จุลพน จะได้อานิสงส์ดังนี้ แม้จะบังเกิดในภพใดๆจะเป็นผู้สมบูรณ์ด้วยทรัพย์บริวาร จะมีอุทยานอันดารดาษด้วยดอกไม้หอมตลบไป แล้วจะมีสระโบกขรณีอันเต็มไปด้วยปทุมชาติ ครั้นตายไปแล้วก็ได้เสวยทิพย์สมบัติในโลกหน้าสืบไป
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์มหาพน ผู้ใดบูชากัณฑ์มหาพน จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้เสวยสมบัติในดาวดึงส์เทวโลก และจะได้ลงมาเกิดเป็นกษัตริย์มหาศาล มีทรัพย์ศฤงคารบริวารมาก มีอุทยานและสระโบกขรณีเป็นที่ประพาส เป็นผู้บริบูรณ์ด้วยศักดานุภาพเฟื่องฟุ้งไปทั่วชมพูทวีป อีกจักได้เสวยอาหารทิพย์เป็นนิจนิรันดร
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์กุมาร ผู้ใดบูชากัณฑ์กุมาร จะได้อานิสงส์ดังนี้ ย่อมประสบความสำเร็จในสิ่งที่พึงปรารถนาครั้นตายไปได้เกิดในฉกามาพจรสวรรค์ ในสมัยที่พระศรีอาริยเมตไตรย์มาอุบัติก็จะได้พบศาสนาของพระองค์ จะได้ถือปฏิสนธิในตระกูลกษัตริย์ ตลอดจนได้สดับตรับฟังพระสัทธรรมเทศนาของพระองค์แล้วบรรลุพระอรหัตผลพร้อมด้วยปฏิสัมภิทาทั้งสี่ด้วยบุญราศีที่ได้อบรมไว้
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์มัทรี ผู้ใดบูชากัณฑ์มัทรี จะได้อานิสงส์ดังนี้ เกิดในโลกหน้าจะเป็นผู้มั่งคั่ง สมบูรณ์ด้วยทรัพย์สมบัติ เป็นผู้มีอายุยืนยาว ทั้งประกอบด้วยรูปโฉมงดงามกว่าคนทั้งหลาย จะไปในที่ใด ๆ ก็จะมีแต่ความสุขทุกแห่งหน
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์สักกบรรพ ผู้ใดบูชากัณฑ์สักกบรรพ จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้เป็นผู้เจริญด้วยลาภ ยศ ตลอดจนจตุรพิธพรทั้ง 4 ประการ ได้แก่ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ตลอดกาล
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์มหาราช ผู้ใดบูชากัณฑ์มหาราช จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้มนุษยสมบัติ สวรรค์สมบัติ และนิพพานสมบัติ เมื่อเกิดเป็นมนุษย์จะได้เป็นพระราชา เมื่อจากโลกมนุษย์ไปก็จะได้ไปเสวยทิพย์สมบัติในฉกามาพจรสวรรค์ มีนางเทพอัปสรเป็นบริวาร ครั้นบารมีแก่กล้าก็จะได้นิพพานสมบัติอันตัดเสียซึ่งชาติชรา พยาธิ มรณะ พ้นจากโอฆะทั้งสาม มีการโมฆะ เป็นต้น
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์ฉกษัตริย์ ผู้ใดบูชากัณฑ์ฉกษัตริย์ จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้เป็นผู้เจริญด้วยพรสี่ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละทุก ๆ ชาติแล
อานิสงส์เจ้าภาพกัณฑ์นครกัณฑ์ ผู้ใดบูชากัณฑ์นครกัณฑ์ จะได้อานิสงส์ดังนี้ จะได้เป็นผู้บริบูรณ์ด้วยวงศาคณาญาติ ข้าทาสชายหญิง ภรรยาสามี หรือบิดามารดา เป็นต้น อยู่พร้อมหน้ากันโดยความผาสุก ปราศจากโรคาพาธทั้งปวง จะทำการใดๆก็พร้อมเพรียงกัน ยังการงานนั้น ๆ ให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี
หลวงตาฯสาธยายจบ โยมท่านนั้นจึงบอกว่า “แต่ละกัณฑ์มีอานิสงส์ดีๆทั้งนั้น หากโยมอยากจะเป็นเจ้าภาพทั้งสิบสามกัณฑ์จะใช้เงินเท่าไหร่”
การทำบุญนั้นอยู่ที่ศรัทธามิใช่จำนวนเงิน เท่าไหร่ก็ได้ตามกำลังทรัพย์ การทำบุญต้องไม่เบียดเบียนตนเองและเบียดเบียนผู้อื่น แม้ทำบุญแล้วก็ควรจะให้เงินเหลือ มิใช่ทำบุญจนหมดตัว ในพระพุทธศาสนาได้แสดงวิธีใช้จ่ายโภคทรัพย์ไว้ใน อาทิยสูตร อังคุตตรนิกาย ปญจกนิบาต(22/41/44) สรุปความได้ว่า “ประโยชน์ที่ควรถือเอาจากโภคทรัพย์ หรือ เหตุผลที่อริยสาวกควรยึดถือ ในการที่จะมีหรือครอบครองโภคทรัพย์นั้น อริยสาวกแสวงหาโภคทรัพย์มาได้ ด้วยน้ำพักน้ำแรงความขยันหมั่นเพียรของตน และโดยทางสุจริตชอบธรรมแล้ว
1. เลี้ยงตัว มารดาบิดา บุตรภรรยา และคนในปกครองทั้งหลายให้เป็นสุข
2. บำรุงมิตรสหายและผู้ร่วมกิจการงานให้เป็นสุข
3. ใช้ป้องกันภยันตราย
4. ทำพลี 5 อย่างคือ(1)ญาติพลี สงเคราะห์ญาติ(2)อติถิพลี ต้อนรับแขก(3) ปุพพเปตพลี ทำบุญอุทิศให้ผู้ล่วงลับ(4) ราชพลี บำรุงราชการด้วยการเสียภาษีอากรเป็นต้น(5) เทวตาพลี ถวายเทวดา หมายถึงสักการะบำรุงหรือทำบุญอุทิศสิ่งที่เคารพบูชา ตามความเชื่อถือ
5. อุปถัมภ์บำรุงสมณพราหมณ์ผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบ
เมื่อใช้โภคทรัพย์ทำประโยชน์อย่างนี้แล้ว ถึงโภคะจะหมดสิ้นไป ก็สบายใจได้ว่า ได้ใช้โภคะนั้นให้เป็นประโยชน์ถูกต้องตามเหตุผลแล้ว ถ้าโภคะเพิ่มขึ้นก็สบายใจเช่นเดียวกัน เป็นอันไม่ต้องเดือดร้อนใจในภายหลัง สิ่งที่ควรกระทำเราก็ได้ทำแล้ว สิ่งที่ยังไม่ได้ทำก็วางแผนล่วงหน้าไว้ได้
หากอยากเป็นเจ้าภาพทั้งสิบสี่กัณฑ์เพิ่มคาถาพันอีกหนึ่งกัณฑ์ หากถวายกัณฑ์ละยี่สิบบาทก็เป็นเงินจำนวน 320 บาท หากกัณฑ์ละหนึ่งร้อยก็เป็นเงินหนึ่งพันหกร้อยบาท หรืออยากเป็นเจ้าสภาพกัณฑ์เดียว เริ่มต้นที่ยี่สิบบาทก็ทำบุญได้แล้ว หรือหากไม่มีเงินจริงๆก็มาฟังเทศน์ได้โดยช่วยเหลืองานต่างๆเช่นให้บริการน้ำดื่ม อำนวยความสะดวกแก่ผู้ที่มาฟังเทศน์ก็ได้บุญแล้ว การช่วยเหลือกิจการงานต่างๆเป็นบุญอย่างหนึ่งในบุญกิริยาวัตถุก็เรียกว่า “เวยยาวัจจมัย” หมายถึงทำบุญด้วยการช่วยขวนขวายช่วยเหลือคนอื่นในการทำงาน หรือหากจะอยู่ฟังเทศน์มหาชาติจนถึงตอนเย็น ก็ช่วยหลวงตาฯนับเงินเมื่อเทศน์มหาชาติจบก็ได้
งานบุญมหาชาติวัดมัชฌันติการาม จัดในวันเสาร์ที่ 29 กันยายน 2555 ที่โรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดมัชฌันติการาม เริ่มเทศน์กัณฑ์แรกคาถาพัน เวลา 06.00 น. กัณฑ์สุดท้ายนครกัณฑ์ น่าจะจบในเวลาประมาณ 18.00 น.
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
ครูใหญ่สำนักศาสนศึกษาวัดมัชฌันติการาม
25/09/55