มีหลายคนที่ป่วยเป็นโรคเรื้อรังที่แม้จะพยายามรักษาก็ไม่หายขาด วิธีการของแพทย์ในสมัยปัจจุบันช่วยได้เพียงบางครั้งเท่านั้น ไม่นานก็มักจะย้อนกลับมาป่วยด้วยโรคเดิมอีกครั้ง หากจะบอกว่าป่วยด้วยโรคที่มาจากกรรมที่เคยทำในอดีตก็ออกจะด่วนสรุปง่ายเกินไป แต่โรคบางโรคหากค่อยๆย้อนกลับไปยังอดีตสมัยเป็นเด็ก หากจำได้จะพบว่ามีหลายเรื่องที่เด็กๆชอบเล่นสนุกแต่เป็นความทุกข์ของคนอื่น การเล่นสนุกของเด็กๆก็ไม่ได้มีความผิดร้ายแรงอะไร บางครั้งการเล่นนั้นเป็นการแกล้งที่คนทำมีความสนุกแต่ทำให้ให้ผู้อื่นมีความทุกข์
หากอยากจะ “อยู่ดีมีสุข” จะทำอย่างไรคำแรกที่คิดได้คือ “อย่าแกล้งให้คนอื่นมีทุกข์” เพราะการแกล้งนั้นแม้จะเป็นความสนุกของเราแต่หากอยู่บนความทุกข์ของคนอื่น การแกล้งนั้นอาจจะก่อให้เกิดกรรมที่ตามสนองได้ในอนาคต
วันหนึ่งได้พบกับลุงมี(นามสมมุติ)เป็นข้าราชการบำนาญ เกษียณอายุราชการมานานหลายปีแล้ว ลุงมีบอกว่า “ผมป่วยเป็นโรคริดสีดวงทวารหนักมานานหลายปีแล้วรักษาไม่เคยหายขาดสักที พออาการจะทุเลาก็กำเริบขึ้นมาอีก ผมก็ต้องทนทุกข์ทรมานกับโรคนี้ ไม่รู้จะทำอย่างไร"
จึงบอกลุงมีไปว่า “อาตมาไม่ใช่แพทย์จะได้วินิจฉัยโรคได้ถูก คนป่วยต้องไปหาแพทย์ ไม่ใช่มาหาพระเพราะอาตมาเองก็เป็นคนป่วยคนหนึ่งมีโรคประจำตัวที่รักษาไม่หายเหมือนกัน”
ลุงมีบอกว่า “ผมไปหาแพทย์มาทุกประเภทแล้วทั้งแพทย์แผนปัจจุบัน แผนโบราณ แต่รักษาให้หายขาดไม่ได้ ผมว่ามันน่าจะเป็นโรคที่เกิดจากกรรมอย่างหนึ่ง”
จึงถามว่า “กรรมอะไร ลุงมีเคยทำอะไรมาก่อนจึงจะทำให้ป่วยเป็นโรคนี้”
ลุงมีจึงเริ่มต้นเล่าเรื่องสมัยเด็กให้ฟังว่า “ผมเป็นคนบ้านนอก เกิดในชนบทแห่งหนึ่ง สมัยเป็นเด็กชอบเล่นทรมานสัตว์โดยไม่ได้คิดว่าสิ่งที่ทำนั้นเป็นบาปหรือไม่ เจ้าแมลงปอที่ชอบบินว่อนตามทุ่งหญ้าชมความงามของธรรมชาตินั้น พวกเด็กๆในชนบทมีการละเล่นในบริเวณทุ่งหญ้าเหมือนกัน แต่การเล่นของเด็กสมัยนั้นคือการจับแมลงปอดึงก้นมันออกแล้วเอาหญ้าเสียบเข้าก้นมันแทน จากนั้นก็ปล่อยไป เจ้าแมลงปอเคราะห์ร้ายก็บินว่อนหลบหนีไปให้ไกลที่สุดเพื่อเอาชีวิตรอด ส่วนพวกเด็กๆก็จะพากันวิ่งตามอย่างสนุกสนาน เนื่องจากอวัยวะบางส่วนไม่สมประกอบทำให้แมลงปอแม้จะใช้พลังแรงอย่างไรก็ไปได้ไม่ไกลหมดแรงและสิ้นใจไปในเวลาไม่นาน จากนั้นพวกผมก็จะหาแมลงปอเคาระห์ร้ายตัวใหม่มาเล่นต่อไป ผ่านไปหลายปีชีวิตแมลงปอสิ้นใจตายไปเพราะการเล่นสนุกสนานในสมัยที่ผมยังเป็นเด็กคงหลายร้อยตัว เด็กบ้านนอกไม่มีของเล่นเหมือนเด็กในเมืองสมัยนี้ หลานๆผมตอนนี้มีของเล่นเต็มบ้านไปหมด สมัยพวกผมก็มักจะมีวิธีการหาของเล่นที่ไม่ได้คำนึงถึงความเดือดร้อนของผู้อื่น สิงสาราสัตว์ทั้งหลายจึงสิ้นชีวิตไปเพราะการเล่นสนุกจำนวนมาก”
ลุงมีเล่าประสบการณ์ชีวิตสมัยเด็กจบลง ก่อนจะสรุปด้วยตัวเองว่า “ทุกวันนี้ผมพยายามทำบุญอุทิศกุศลให้แมลงปอเหล่านั้นทุกครั้งที่มีโอกาส ผมก็ไม่รู้ว่าพวกเขาจะมีโอกาสได้รับหรือไม่ บางครั้งผมยังฝันว่าได้เล่นสนุกแบบนั้นอยู่เลยครับ ทำไมจึงยังฝันเห็นทุ่งหญ้าและพวกแมลงปอบินว่อนอย่างเพลิดเพลิน แต่สัตว์อื่นๆที่ผมเคยเบียดเบียนทำร้ายทำไมไม่มาเข้าฝันก็ไม่รู้”
การทำร้ายแมลงปอจะมีผลทำให้ลุงมีป่วยเป็นโรคริดสีดวงทวารหนักหรือไม่นั้นตอบไม่ได้ การทำร้ายสัตว์เพื่อความสนุกสนานนั้นจะมีผลทำให้เกิดโรคบางอย่างหรือไม่นั้นอันนี้ไม่อาจยืนยันได้ แต่ในจุฬกัมวิภังคสูตร มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ (14/583/288) ได้แสดงผลกรรมที่เกิดจากการเบียดเบียนทำร้ายสัตว์ความว่า “บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตามเป็นผู้มีปรกติเบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดินหรือท่อนไม้หรือศาตรา เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมนั้น อันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลังจะเป็นคนมีโรคมาก”
เรื่องกรรมและกฎแห่งกรรมเป็นเรื่องที่อธิบายยากเรื่องหนึ่ง ลุงมีทำร้ายแมลงปอตั้งแต่สมัยเด็ก พอแก่ตัวลงผลกรรมนั้นจะตามสนองทำให้ป่วยด้วยโรคที่รักษาไม่หายเป็นผลกรรมที่ให้ผลในชาตินี้ หรือว่ากรรมนั้นติดตามมาจากอดีตชาติก็สุดจะคาดเดาได้ แต่สิ่งหนึ่งที่ควรจำใส่ใจไว้ตลอดเวลาคือกรรมที่เราทำนั้นจะน้อยหรือมากก็ตาม จะเป็นกรรมดีหรือกรรมชั่วก็ตาม ผลกรรมเหล่านั้นย่อมจะติดตามเราไปเสมอ กรรมบางอย่างอาจให้ผลในชาตินี้ ส่วนกรรมบางอย่างอาจจะรอถึงชาติหน้า เพราะสัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของตน
ก่อนจากกันวันนั้นได้แนะนำให้ลุงมีแผ่เมตตาไปยังสรรพสัตว์ทั้งหลาย หากมีทุกข์ขอให้พ้นจากทุกข์ หากมีความสุขก็ขอให้มีความสุขยิ่งๆขึ้นไป ที่สำคัญอย่าไปเบียดเบียนทำร้ายสัตว์อื่นหรือแกล้งคนอื่นให้ได้รับความทุกข์ แม้จะยังป่วยแต่การช่วยเหลือคนอื่นให้มีความสุข บางครั้งก็ทำให้ลืมเลือนความทุกข์ที่เรากำลังประสบอยู่ได้บ้าง อย่างน้อยการอยู่ดีมีสุขก็ดีกว่าการอยู่ร้อนนอนทุกข์ และหากอยากจะอยู่ดีมีสุขก็ไม่ควรไปแกล้งให้คนอื่นประสบทุกข์
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
25/07/54