หากมีคนมาบอกว่าสักวันหนึ่งดวงอาทิตย์จะโผล่ขึ้นทางทิศตะวันตก คนที่บอกเช่นนี้จะถูกมองว่าไม่บ้าก็เมา มีที่ไหนที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นทางตะวันตกได้ แต่หากว่าตามหลักวิชาตรรกศาสตร์ก็ต้องบอกว่ามีทางเป็นไปได้ เพราะสรรพสิ่งย่อมมีการเปลี่ยนแปลง ที่เราไม่ยอมเชื่อก็เพราะว่าความเคยชินต่างหาก เราเคยเห็นแต่พระอาทิตย์ขึ้นทางตะวันออก มีเพียงบางครั้งเท่านั้นที่เดินทางไปต่างถิ่นที่เราไม่คุ้นเคยอาจได้เห็นพระอาทิตย์ขึ้นผิดทางได้ เพราะเราหลงทาง ข้อเท็จจริงพระอาทิตย์ยังขึ้นทางทิศตะวันออกเหมือนเดิม
กรุงเทพฝนตกพรำๆมาสามวันแล้ว สิ่งที่คนกำลังกลัวขณะนี้คือสึนามิ หลายคนหวั่นใจว่าหากมันมาจริงๆแม้จะมาไม่ถึงกรุงเทพแต่จังหวัดทางภาคใต้ของไทยก็ต้องได้รับผลกระทบ แม้จะไม่มีใครอยากให้เกิดเหตุการณ์เช่นนี้ขึ้น แต่จะทำอย่างไรได้ ภัยธรรมชาติมักจะมาถึงในเวลาที่ไม่คาดฝัน แม้จะมีการเตือนภัยแล้วก็ตามคนส่วนหนึ่งก็ยังไม่ยอมเชื่อ จึงเกิดผลอย่างที่เห็น แกนโลกเอียงไปหลายองศา ไม่แน่ว่าในอนาคตตะวันจะเปลี่ยนทิศหันไปโผล่ขึ้นทางตะวันตกแทน
เพื่อนพระธรรมทูตท่านหนึ่งพึ่งกลับจากอเมริกาเล่าให้ฟังว่า “เขาเตือนแล้ว แต่ชาวบ้านส่วนมากไม่ยอมเชื่อ คิดว่าคงไม่ร้ายแรงอะไร จึงพากันทำงานตามปกติ แต่ไม่ถึงยี่สิบนาทีคลื่นยักษ์สูงเกือบสิบเมตรก็ถล่มชายฝั่งกวาดสิ่งที่ขวางหน้าจมหายไปในทะเล ไม่เว้นแม้แต่ชีวิตของประชาชนอีกหลายร้อยคน” ลืมถามไปว่าท่านมาจากรัฐไหน เท่าที่ฟังท่านต้องการบอกว่าคนไม่เชื่อข่าว ไม่ใช่ไม่กลัวภัย
เมื่อถามถึงสถานการณ์พระพุทธศาสนาในอเมริกา ท่านเมตตาเล่าให้ฟังว่า "ฝรั่งกำลังให้ความสนใจพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะการทำสมาธิภาวนา พระพุทธศาสนาที่ฝรั่งรู้จักมากที่สุดคือพระพุทธศาสนาแบบทิเบต ซึ่งมีวิธีการฝึกสมาธิที่ฝรั่งฝึกได้ง่าย ส่วนพระพุทธศาสนาแบบไทย ถ้ามีการฝึกอบรมสมาธิจะมีฝรั่งมาศึกษามาก ความรู้ด้านอื่นๆเขารู้มากกว่าเรา ยิ่งในส่วนของวิชาการทางพระพุทธศาสนานั้น มีตำรามากมาย เขาศึกษาได้จากตำราอยู่แล้ว หากจะไปอเมริกาต้องมีความรู้ในการฝึกสมาธิได้"
ในขณะที่พระสงฆ์ส่วนหนึ่งพากันเดินทางไปเผยแผ่พระพุทธศาสนา แต่ในประเทศตามชนบทกำลังขาดแคลนพระสงฆ์ วันหนึ่งได้รับนิมนต์ไปสวดมนต์ที่งานแห่งหนึ่ง นิมนต์พระสงฆ์เก้ารูปแต่ต้องนิมนต์พระถึงห้าวัด เพราะบางวัดมีพระสงฆ์เพียงรูปเดียว จะจัดงานแต่ละครั้งจึงต้องลำบาก ถามพระผู้ปกครองระดับเจ้าคณะตำบลท่านหนึ่งว่าทำไมจึงมีพระสงฆ์น้อย ท่านบอกว่าเพราะคนไม่ค่อยบวชหรือบวชก็บวชไม่นานเจ็ดวันสิบห้าวันเท่านั้น จากนั้นก็ลาสิกขาออกไป บางวัดต้องจ้างคนมาบวชเพื่อที่จะเฝ้าวัด หากไม่มีพระดูแลวัดก็ต้องกลายเป็นวัดร้างไป ฟังดูแล้วน่าหดหู่หัวใจเสียจริง ประโยคสุดท้ายท่านถามว่า “เป็นพระครูหรือยัง” จึงตอบท่านไปว่า “ยังเป็นพระมหาเหมือนเดิมครับ”เจ้าคณะตำบลท่านนั้นบวชทีหลังหลายปี ปัจจุบันเป็นพระครูสัญญาบัตรและ เป็นเจ้าคณะตำบล
สวดมนต์เสร็จจึงมีโอกาสไปเยี่ยมเยือนัดทั้งห้าวัดนั้น เมื่อเห็นสภาพแล้วต้องบอกว่าต้องยอมรับในขันติธรรมของท่านแต่ละรูป มีชีวิตอยู่ไปวันๆจริงๆ ไม่มีการเรียนการสอนพระปริยัติธรรมทั้งแผนกนักธรรม บาลี ไม่มีโรงเรียนวัด โรงเรียนประชาบาลนิมนต์ไปสอนก็สอนไม่ได้ เพราะพระสงฆ์ที่บวชส่วนหนึ่งอายุมากแล้ว มีปัญหาทั้งด้านความรู้และสุขภาพ งานที่พระสงฆ์เหล่านี้ทำคือการทำวัตรสวดมนต์ประจำวัน มีกิจนิมนต์บ้างแต่นานๆครั้ง เหตุผลเดียวที่ยังอยู่ก็เพื่อรักษาวัดและสืบทอดอายุพระพุทธศาสนา
เว็บมาสเตอร์ไซเบอร์วนารามบวชที่วัดป่า ซึ่งจะมีพระธุดงค์เดินทางไปมาพลัดเปลี่ยนหมุนเวียนอยู่ตลอด บางท่านเพียงแต่ผ่านมาซักผ้าจีวรพอหายเหนื่อยแล้วสองสามวันก็เดินทางต่อไป บางท่านเห็นว่าสถานที่เหมาะกับจริตนิสัยของตนก็อยู่ต่อ ดังนั้นจึงกลายเป็นแหล่งรับข้อมูลข่าวสารชั้นดี ใครอยู่ที่ไหน ครูบาอาจารย์ท่านใดบำเพ็ญอยู่ที่ไหน ส่วนมากจะทราบข่าวจากพระนักเดินทางเหล่านี้ ชีวิตพระเมื่อครั้งนั้นจึงน่าอยู่เพราะมีเรื่องสนทนาปราศรัยพบปะกับเพื่อนสหธรรมิกกันไม่เว้นแต่ละวัน ธรรมเนียมพระป่าไม่มีเรื่องมาก มีสมบัติน้อยเพราะต้องเดินทางอยู่ตลอดขืนมีสมบัติมากก็ลำบากในการเดินทาง
แต่พอเข้ามาอยู่ในเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพมหานครชีวิตกลับพลิกผันไปคนละเรื่อง ที่นี่ต้องอยู่กับที่ เพราะมีพระสงฆ์จำนวนมาก ส่วนหนึ่งเป็นพระนักศึกษาที่เข้ามาเรียนในมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เมื่อก่อนตั้งอยู่ที่วัดบวรนิเวศวิหาร ต้องเดินทางนั่งรถเมล์ไปเรียนอาทิตย์ละห้าวัน อยู่กุฏีที่พักจริงเพียงสองวันคือวันธรรมสวนะและวันอาทิตย์ ดูเหมือนว่าชีวิตจะมีความหวังทั้งๆที่ตอนนั้นยังไม่มีพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยรองรับเลย เรียนจบก็ไม่รู้จะไปสมัครงานที่ไหน ส่วนหนึ่งจึงต้องเดินทางไปเรียนต่อที่ประเทศอินเดีย เพราะมหาวิทยาลัยที่อินเดียยอมรับให้เข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาโทและเอกได้
เว็บมาสเตอร์ไซเบอร์วนารามเป็นนักศึกษาเรียนจบปริญญาตรี ก่อนมีพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยหลายปี ไปเรียนต่ออินเดียไม่ได้เพราะไม่มีทุน เนื่องจากเรียนไม่เก่งคิดว่าหากสอบแข่งขันกับคนอื่นสู้คงเขาไม่ได้ อีกอย่างอายุมากแล้วจึงไม่ได้ไปสอบชิงทุนที่ไหน จึงไม่เคยเป็นนักเรียนนอกเหมือนพระรูปอื่น แต่ก็ไม่เคยน้อยใจตัวเอง ค่อยๆประครองชีวิตมาเรื่อยๆ อยู่มาหลายวัดเพื่อนฝูงได้เป็นพระครู เป็นเจ้าคุณมาหลายรูปแล้ว ส่วนเรายังคงเป็นพระมหามายาวนาน ซึ่งก็ไม่ได้เดือดร้อนอะไร
เรื่องของสมณศักดิ์นั้นว่ากันไม่ได้ บางท่านเป็นพระครู บางท่านเป็นเจ้าคุณ มีพระมหาท่านหนึ่งสอบได้เปรียญธรรมเก้าประโยครุ่นเดียวกันกับสมเด็จพระวันรัต วัดบวรนิเวศวิหาร แต่ท่านยังเป็น “พระมหา” ปัจจุบันอายุน่าจะแปดสิบปีแล้ว นัยว่าเป็นเจ้าอาวาสอยู่ที่จังหวัดสุพรรณบุรี วาสนาบารมีของคนนั้นไม่เท่ากัน วัดกันไม่ได้ แต่ความเป็นเพื่อนกันนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่กับยศฐาบรรดาศักดิ์ ได้ข่าวว่าในงานฉลองสมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะก็ยังนิมนต์ท่าน “พระมหา” เพื่อนร่วมรุ่นมาร่วมงาน
ในขณะที่ประเทศอเมริกาพระพุทธศาสนากำลังก่อตัวขึ้นมีวัดไทยหลายร้อยวัดแล้ว ในแถบยุโรปก็มีวัดไทยเกิดขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่ประเทศไทยมีปริมาณวัดร้างเพิ่มมากขึ้นทุกปี แม้จะมีจำนวนคนบวชมากขึ้น แต่จำนวนพระที่อยู่ได้ตลอดชีวิตเริ่มมีน้อยลง ประเพณีการบวชของคนไทยเริ่มเปลี่ยนไป คนส่วนหนึ่งนิยมบวชเพียงช่วงสั้นๆหนึ่งพรรษา หรือหนึ่งเดือน สิบห้าวัน เจ็ดวันหรือหนึ่งวันนั่นคือบวชหน้าไฟ พอเสร็จงานก็ลาสิกขา ยังไม่มีโอกาสได้ศึกษาพุทธธรรมเลย ในขณะที่ประเทศทางยุโรปและอเมริกาเริ่มมีคนเข้ามาศึกษาพระพุทธศาสนาจำนวนมากขึ้น ซึ่งก็ไม่แน่ว่าในอนาคตอันไม่ไกลนัก เราอาจจะต้องไปศึกษาพระพุทธศาสนาจากประเทศทางตะวันตกก็ได้ ดูเหมือนตะวันจะเริ่มขึ้นทางตะวันตกเสียแล้ว ตะวันที่ว่าหมายถึงแสงสว่างแห่งปัญญาในพระพุทธศาสนามิใช่ดวงอาทิตย์ที่เป็นดาวฤกษ์แต่อย่างใด....อย่าพึ่งงง
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
18/03/54