หลายคนที่คิดจะประกอบกิจการงานใดก็มักจะหาฤกษ์หายามที่ดี หากผิดฤกษ์ผิดเวลาก็ต้องรอไปอีกหลายวัน บางคนรอฤกษ์แต่งงานเป็นปี แต่พอแต่งได้ไม่กี่ปีก็ต้องเลิกรากันไป เรื่องฤกษ์ยามได้กลายมาเป็นเรื่องที่บางคนขาดไม่ได้ ต้องรอฤกษ์ยามที่ดีจึงจะประกอบพิธีได้ แม้แต่พระภิกษุบางรูปหาฤกษ์ลาสิกขาไม่ได้ก็ต้องรอไปอีกหลายเดือน อีกวิชาหนึ่งคือการดูหมอหากหมอดูบอกว่าดวงชะตาไม่ดีก็ต้องหาวิธีสะเดาะเคราะห์ต่ออายุปล่อยนกปล่อยปลาไปตามที่หมอดูแนะนำ ปัจจุบันหมอดูแทบจะกลายเป็นผู้ที่มีบทบาทกำหนดวิถีชีวิตของคนบางคนไปโดยปริยาย
ช่วงนี้มีเสียงโทรศัพท์แปลกๆแทรกเข้ามาในโทรศัพท์ส่วนตัวเช่น“สวัสดีคะคุณคือผู้โชคดีได้รับโชคคือการทำนายดวงชะตาฟรีสิบห้าวัน โดยหมอ.......ที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ เพียงแต่คุณแจ้งวันเดือนปีเกิดของคุณ เราจะทำนายให้ฟรี คุณเกิดวันที่เท่าไหร่คะ” นั่นเป็นบทสนทนาที่เกือบจะเป็นการพูดคนเดียวของโทรศัพท์หมายเลขหนึ่ง ที่พยายามหว่านล้อมเพื่อจะขอทำนายดวงชะตาชีวิต แต่ได้ปฏิเสธเขาไปเพียงแต่บอกว่า “เดี๋ยวจะแจ้งให้ทราบในภายหลัง ตอนนี้ยังไม่อยากให้ใครทำนายอะไร” จากนั้นก็เงียบไป
โทรศัพท์ทำนองนี้วันหนึ่งมีหลายรอบ เพียงแต่เปลี่ยนชื่อหมอดูเท่านั้น ส่วนข้อความจะออกมาคล้ายๆกัน ปกติไม่ค่อยได้สนใจหรือใส่ใจกับหมอดูเท่าใดนักทั้งๆเคยเรียนวิชานี้มาเมื่อหลายปีก่อน สามารถทำนายทายทักได้ค่อนข้างแม่นยำ แต่ทว่าวิชานี้ไม่ค่อยได้นำมาใช้ เพราะมีความเห็นว่าถึงจะทำนายแม่นยำถูกต้องอย่างไรก็ตาม แต่ส่วนมากจะเป็นเรื่องในอดีตที่ผ่านมาแล้ว คนส่วนมากย่อมรู้จักอดีตของตนเองดีอยู่แล้วจะทำนายทำไม แต่เมื่อใดก็ตามพอจะเริ่มทำนายอนาคต วิชานี้ก็เริ่มจะต้องมีข้อผิดพลาด เพราะอนาคตยังมาไม่ถึง จะทำนายอย่างไร เหตุปัจจัยก็ต้องเปลี่ยนไปด้วย โอกาสผิดพลาดย่อมเกิดขึ้นได้เสมอ
ครั้งหนึ่งมีพระภิกษุท่านหนึ่งเป็นเพื่อนสนิทได้ทำนายดวงชะตาว่า “ขณะนี้ดวงชะตาท่านกำลังตก จะทำอะไรมักจะไม่สำเร็จ แม้แต่การสอบก็น่าจะสอบตก เรียนก็ไม่สำเร็จ ให้เร่งทำบุญเข้าป่าบำเพ็ญสมาธิภาวนา รอไว้ปีหน้าถึงจะมีโชคลาภ”บังเอิญปีนั้น เข้าสอบบาลีและสอบเข้าเรียนในสถาบันการศึกษาแห่งหนึ่ง ตั้งความหวังไว้สูงมากว่าจะต้องสอบผ่านให้ได้ แต่พอถูกหมอดูทักรู้สึกจิตใจห่อเหี่ยว แต่ก็ไม่รู้จะเถียงเพื่อนคนนั้นอย่างไร เพราะท่านบอกว่า “นี่ผมว่าไปตามตำราหมอดูของผม หากท่านสอบได้ปีนี้ตำราผมก็ต้องมีข้อผิดพลาด ผมจะเผาตำราทิ้งทันที” แสดงว่ามีความมั่นใจในตำราสูงมาก ตำราบางเล่มอาจจะล้าสมัยไปแล้วก็ได้
แต่พอผลสอบออกมาปรากฎว่าสอบได้ทั้งสองอย่าง สอบเข้าเรียนต่อก็ได้ สอบบาลีก็ผ่าน พระภิกษุที่เป็นเพื่อนรูปนั้นต้องรีบมาหาและเปิดตำราดูอีกที ก็ไม่เห็นมีอะไรผิดพลาด ตำรายังทำนายเหมือนเดิม จึงติติงเรื่องวันเดือนปีเกิดอาจคลาดเคลื่อนได้ ตกลงตำราก็ยังไม่ๆได้เผายังคงใช้ต่อไป เพราะโยนความผิดให้วันเดือนปีเกิดอาจผิดพลาด
ฉันเป็นคนบ้านนอกเป็นลูกชายคนโตในวันเกิดแม่ไม่ได้ใส่ใจจดจำ ไม่ได้แจ้งเกิดกับเจ้าหน้าที่ แม่ใช้ถ่านไฟเขียนไว้ฝาเรือน นานๆเข้าก็ลบเลือน พอแม่ได้ลูกอีกคนก็ลืม และรอยเขียนบนฝาเรือนก็เลือนหายไป วันเดือนปีเกิดจึงสับสนมาจนทุกวันนี้ ยังไม่มีหมอดูคนไหนทายดวงชะตาได้ถูกต้องสักคน จากนั้นมาจึงเลิกดูหมอโดยเด็ดขาดด้วยเหตุผลสองประการคือหนึ่งวันเดือนปีเกิดไม่แน่นอน สองกลัวว่าจะทำให้หมอดูเสียชื่อเพราะทำนายผิดพลาด
ในพระพุทธศาสนาได้กล่าวถึงฤกษ์งามยามดีว่าอยู่ที่การกระทำ ทำดีเวลาใดเวลานั้นก็เป็นฤกษ์ดี ดังที่ปรากฎในสุปุพพัณหสูตร อังคุตรนิกาย ติกนิบาต (20/595/285) ความว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัตว์เหล่าใดประพฤติสุจริตด้วยกาย ประพฤติสุจริตด้วยวาจา ประพฤติสุจริตด้วยใจ ในเวลาเช้า เวลาเช้าก็เป็นเวลาเช้าที่ดีของสัตว์เหล่านั้น สัตว์เหล่าใดประพฤติสุจริตด้วยกาย ประพฤติสุจริตด้วยวาจา ประพฤติสุจริตด้วยใจ ในเวลาเที่ยง เวลาเที่ยงก็เป็นเวลาเที่ยงที่ดีของสัตว์เหล่านั้น สัตว์เหล่าใดประพฤติสุจริตด้วยกาย ประพฤติสุจริตด้วยวาจาประพฤติสุจริตด้วยใจ ในเวลาเย็น เวลาเย็นก็เป็นเวลาเย็นที่ดีของสัตว์เหล่านั้น
สัตว์ทั้งหลายประพฤติชอบในเวลาใด เวลานั้นชื่อว่าเป็นฤกษ์ดี มงคลดี สว่างดี รุ่งดี ขณะดี ยามดี และบูชาดีในพรหมจารีบุคคลทั้งหลาย กายกรรมเป็นส่วนเบื้องขวาความปรารถนาของท่านเป็นส่วนเบื้องขวา สัตว์ทั้งหลายทำกรรมอันเป็นส่วนเบื้องขวาแล้ว ย่อมได้ผลประโยชน์อันเป็นส่วนเบื้องขวา ท่านเหล่านั้นได้ประโยชน์แล้ว จงได้รับความสุข จงงอกงามในพระพุทธศาสนา จงไม่มีโรค ถึงความสุข พร้อมด้วยญาติทั้งมวล”
มนุษย์จึงอยู่ที่การกระทำหากทำดีเวลาใดเวลานั้นก็เป็นฤกษ์ดีของเขา ส่วนคนที่มัวแต่รอฤกษ์งามยามดี หรือรอโชคชะตามักจะเสียประโยชน์ที่ควรจะได้ แต่ถ้ามีความพร้อมเมื่อใดก็ลงมือทำได้ทันทีโดยไม่ต้องรอฤกษ์ยาม ดังที่แสดงไว้ในนักขัตตชาดก ขุททกนิกาย ชาดก (27/49/48) ความว่า “ประโยชน์ได้ล่วงเลยคนโง่เขลาผู้มัวคอยฤกษ์อยู่ ประโยชน์เป็นฤกษ์ของประโยชน์ ดวงดาวจักทำอะไรได้”
วิชาหมอดูและวิชาการดูฤกษ์ยามอาจจะเป็นวิชาหนึ่งที่สามารถทำนายทายทักดวงชะตาชีวิตและช่วยเหลือมนุษย์ผู้กำลังตกทุกข์ได้ยากได้บ้างในบางครั้ง แต่ถ้านำชีวิตไปผูกไว้กับดวงชะตาและฤกษ์ยาม จะคิดทำอะไรก็ต้องหาฤกษ์หายามชีวิตนี้ก็แทบไม่ต้องทำอะไร ในปีหนึ่งจะมีวันที่ฤกษ์ดียามดีจริงๆสักกี่วัน
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
21/02/54